Zaadveredeling

ca. 1800 tot heden. De zaadhandel

Seed Valley. Het kweken van groentezaden als handelsproduct is in West-Friesland begonnen. Vooral de polder Het Grootslag, tussen Hoorn en Enkhuizen, bleek ideaal voor de tuinbouw. De zaadfirma’s groeiden uit tot grote bedrijven die met de hele wereld zaken deden. Inmiddels zijn de bedrijven onderdeel van grote multinationals geworden.

kantoor Sluis & Groot
Kantoor Sluis en Groot ca. 1900. Foto archief...
kantoor Sluis & Groot
Kantoor Sluis en Groot ca. 1900. Foto archief Oud Enkhuizen.
Sluis & Groot, op de bouwerij
Sluis & Groot, op de bouwerij, foto collectie...
Sluis & Groot, op de bouwerij
Sluis & Groot, op de bouwerij, foto collectie Oud Enkhuizen.

Het kweken van groentezaden als handelsproduct is in West-Friesland begonnen. Vooral de polder Het Grootslag, tussen Hoorn en Enkhuizen, bleek ideaal voor de tuinbouw, zeker toen men de grondwaterstand in deze polder goed onder controle kreeg. Stoomgemalen in Andijk en Broekerhaven vervingen na 1870 de dertien windmolens die Het Grootslag rijk was. De polder zag niet meer groen van het grasland van de veeboeren, maar zwart van de tuinbouwgrond. 

Sluis & Groot, op de Tuinstraat
Sluis & Groot, op de Tuinstraat, foto collectie...
Sluis & Groot, op de Tuinstraat
Sluis & Groot, op de Tuinstraat, foto collectie Oud Enkhuizen.

Een aantal bedrijven specialiseerde zich in de zaadhandel. Nanne Jansz Groot (1771 – 1855) uit Andijk was een van de eersten. Aanvankelijk verkocht hij veel groentezaden via de zogenaamde lapjespoepen, vaak Duitse markramers die met textiel langs de huizen trokken. Ze namen ook zijn zakjes groentezaden mee. Veel van Groots familieleden stapten ook in de zaadhandel. De naam Groot maar ook de namen van zijn schoonzonen Sluis en Vriend zijn nog steeds bekende namen in de zaadwereld. Ze verkochten de zaden van bijvoorbeeld kool, sla, uien, peterselie en spinazie. 

Sluis & Groot, in de polder
Sluis & Groot, in de polder, foto collectie...
Sluis & Groot, in de polder
Sluis & Groot, in de polder, foto collectie Oud Enkhuizen.

Na een aantal jaren verhuisden veel zaadbedrijven naar Enkhuizen. De firma ‘Sluis en Groot’ was in 1867 de eerste, daarna volgden andere firma’s zoals de ‘Gebroeders Sluis’ en de ‘Gebroeders Vis’. Enkhuizen was aantrekkelijk door de goede infrastructuur, de stad had goede (veer-) bootverbindingen en na 1859 een telegraafverbinding.  

Sluis & Groot, bloemzaad klaarmakerij
Sluis & Groot, bloemzaad klaarmakerij, foto collectie Oud...
Sluis & Groot, bloemzaad klaarmakerij
Sluis & Groot, bloemzaad klaarmakerij, foto collectie Oud Enkhuizen.

In 1885 kreeg Enkhuizen zelfs aansluiting op het spoorwegnet. Door de economische malaise in de achttiende en negentiende eeuw waren hele stadswijken gesloopt. De grond bleek uitstekend geschikt voor de zaadteelt. De firma’s groeiden uit tot grote bedrijven die met de hele wereld zaken deden. Inmiddels zijn de bedrijven onderdeel van grote multinationals geworden.

Sluis & Groot, in het pakhuis
Sluis & Groot, in het pakhuis, foto collectie...
Sluis & Groot, in het pakhuis
Sluis & Groot, in het pakhuis, foto collectie Oud Enkhuizen.

De omgeving van Enkhuizen heet inmiddels ‘Seed Valley’, om de internationale positie van de zaadindustrie in dit gebied te benadrukken.