Fotografen
Fotografen in Enkhuizen - 1.
Er waren in de 19e en 20e eeuw meerdere professionele fotografen werkzaam in de stad.
Vier daarvan hebben hun stempel gedrukt op het vastleggen van de dagelijkse geschiedenis van Enkhuizen. Dit waren Albert Dekema, Anton van Rossum, Trien Bakker en Harry Bedijs. Daarnaast waren er ook amateur fotografen zoals Jan Lenters van wie ook een belangrijk deel van zijn collectie bewaard is gebleven.
Albert Dekema
| 1824 – 1909
In de jaren vijftig van de negentiende eeuw verschenen de eerste advertenties van de fotograaf Albert Dekema in de Enkhuizer Courant. Hij was een Enkhuizer van geboorte en had een winkel in landbouwwerktuigen en planten van zijn vader geërfd. In 1854 verplaatste hij zijn zaak van de Zuider Havendijk naar de Westerstraat. Hij verkocht nu drogisterijartikelen, speelgoed en dergelijke, én hij adverteerde nu met zijn portretfoto’s. Nog later vestigde hij een fotoatelier op het Vrijdom bij het huidige Zuiderkerkplein.
Ook zijn twee zoons Pieter Jan (1855 - 1936) en Evert (1836 – 1924) werden fotograaf. Pieter Jan werd bedrijfsleider en medefirmant van de prestigieuze firma Wegner & Mottu. De firma kreeg landelijke bekendheid door de kwaliteit van de portretfoto’s. Evert ging bij zijn vader in de zaak. Albert zorgde voor de portretten en Evert maakte de straatbeelden, niet alleen van Enkhuizen maar ook van de omliggende dorpen, die als ansichtkaarten verkocht werden.
Na de dood van zijn vader zette Evert de zaak voort totdat hij in 1923 het bedrijf verkocht aan de fotograaf A.C.M. van Rossem (1894 - 1952) uit Gelderland. Hij breidde de studio aan het Vrijdom uit met een winkel en een woonhuis. Na zijn dood is een groot gedeelte van zijn (glas-) negatieven overgenomen door de historische vereniging Oud Enkhuizen. In die collectie zitten niet alleen vele foto’s die door de firma Dekema gemaakt zijn, maar ook honderden foto’s van Enkhuizers uit de oorlog. Ze moesten voor het eerst op de foto voor de persoonsbewijzen die de Duitsers verplicht hadden gesteld. Met de dood Van van Rossem eindigden ook de activiteiten van het bedrijf.
Trien Bakker
| 1897 – 1963
Misschien was Trien Bakker wel de kleurrijkste fotograaf in Enkhuizen. Van wie zij het vak geleerd heeft, is onbekend. Al op haar achttiende fietste ze naar Amsterdam (ze groeide op in Hoogkarspel) om daar de chemicaliën en glasplaten te kopen die ze voor de foto’s nodig had. Ze plaatste advertenties waarin ze aankondigde op een bepaalde dag in een hotel of café te zijn zodat mensen daar hun portretfoto konden laten maken. Ze baarde opzien doordat ze zich verplaatste in een T-Ford en op een grote motor, waarbij ze een broek droeg. Dat deed ze niet om geëmancipeerd te lijken, maar gewoon omdat het dragen van een broek op een motor nu eenmaal makkelijker zat dan een rok.
Trien Bakker was niet alleen bekend door haar foto’s maar ook omdat ze een zalf maakte en verkocht die uitstekend tegen brandwonden hielp. Later maakte ze ook medicijnen waarmee dieren geholpen konden worden.
Fotografen in Enkhuizen - 2.
In 1929 opende ze, samen met haar compagnon, later haar man Johan Kempener een bedrijf aan de Noorderweg. De fotostudio was gemeubileerd en ze had zelfs kostuums voor de klanten die zich netjes wilden laten fotograferen. Er was een wachtruimte en een kleedkamer voor de klanten. Ze lieten ook een woonhuis bij de studio bouwen. Na de dood van haar man in 1940 en uiteraard door de oorlog ging het bergafwaarts met Studio Modern en ook met Trien Bakker. Ze verwaarloosde zichzelf en besteedde meer aandacht aan haar vele dieren die in en rond haar huis waren dan aan haar bedrijf of aan zichzelf. Toch nam ze moeiteloos een onderduikster in huis en toen na de bevrijding het gezin van de NSB burgemeester op straat stond, konden die ook bij haar terecht. In 1961 was haar situatie zo slecht dat ze door familie in Den Helder opgenomen werd. Haar vervuilde huis werd opgeruimd, duizenden glasnegatieven zijn toen weggegooid. Er was, volgens zeggen, geen beginnen aan om die te bewaren. Af en toe duikt er nog een ‘Trien Bakker’ foto op, maar het gros is verdwenen.
Harry Bedijs
| 1915 – 2002
Van Harry Bedijs daarentegen zijn duizenden negatieven bewaard gebleven. Hij was freelance fotograaf die in de periode van 1947 tot 1986 in Enkhuizen en omgeving actief is geweest. Hij begon met het maken van trouw- en kinderfoto’s. Maar al snel kreeg hij opdrachten van de Enkhuizer Courant en het Noord-Hollands Dagblad. Hij werkte veel samen met de legendarische chef redacteur Gerard Stavenuiter.
Bij de Enkhuizer bevolking stond hij bekend als de ‘fotograaf met het trappetje’. Hij had vaak een keukentrappetje bij zich om een beter standpunt in te kunnen nemen. Op die manier fotografeerde hij de zondagse voetbalwedstrijden. Na de wedstrijd werden de foto’s zo snel mogelijk ontwikkeld en afgedrukt. De foto’s moesten dan nog wel naar de krant in Hoorn. Ze werden met de treinconducteur meegegeven die ze op het station in Hoorn weer afgaf.
Maar ook elke andere gebeurtenis die met een foto in de krant moest, werd door hem vastgelegd. Of het nu een jubileum was, een bedrijfsopening of een ongeluk. Daarnaast maakt hij ook trouwfoto’s en portretten.
Bedijs heeft zo’n 150.000 foto’s gemaakt, die allemaal bewaard zijn gebleven. De negatieven zijn in vele, vele albums opgeslagen. Per negatief heeft de fotograaf bijgehouden waar en wanneer de foto gemaakt is. Bij elkaar een uiterst waardevol archief, dat beheerd wordt door de stichting Bedijs.
De Kroniek van Enkhuizen is mogelijk gemaakt door …